Του Ιωάννη Τυμπανίδη
MBA, Electrician Engineer,
Xanthi Branch Manager,
Zarifopoulos S.A.
Οι Εφαρμογές των συστημάτων πυρανίχνευσης και κατάσβεσης σε Βιομηχανικά Κτίρια έχουν ειδικές απαιτήσεις στον εξοπλισμό και τις διαδικασίες που ακολουθούνται.
Οι ειδικές αυτές απαιτήσεις σχετίζονται με δύο καίρια θέματα, την Ασφάλεια και την Προστασία. Την ασφάλεια του προσωπικού και των εργαζομένων αλλά και την προστασία του εξοπλισμού της παραγωγικής διαδικασίας.
Το σημαντικότερο βήμα στην εξασφάλιση της προστασίας της ανθρώπινης ζωής και της περιουσίας, είναι η πρόληψη. Για το λόγο αυτό η εγκατάσταση πιστοποιημένων συστημάτων πυρανίχνευσής – κατάσβεσης κρίνεται πολύ σημαντική. Οι Εγκαταστάσεις τέτοιων συστημάτων, αποτελούν σοβαρές μηχανολογικές εφαρμογές που διέπονται από αυστηρή νομοθεσία και η κατασκευή τους, απαιτεί ειδικές γνώσεις και μεγάλη εμπειρία
Όσον αφορά τον εξοπλισμό, θα μπορούσαμε να κατατάξουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των υλικών που εγκαθίστανται σε 3 κατηγορίες:
- Θα πρέπει ο εξοπλισμός να είναι ανθεκτικός (να ανήκει δηλαδή στην κατηγορία Heavy – Duty) και να μπορεί να ανταποκριθεί στις δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες που συναντάμε σε τέτοιες εγκαταστάσεις. Χαρακτηριστικά είναι το IP Rating (η στεγανότητα), το IK, η αντοχή σε κρούσεις αλλά και το SIL (Safe Integrity Level).
- Θα πρέπει o κεντρικός εξοπλισμός να διαθέτει διπλή διαθεσιμότητα (δηλαδή, hot standby Redundancy). Αυτό κυρίως αναφέρεται σε συστήματα πυρανίχνευσης, είναι όμως γνωστό και σε συστήματα καταγραφής, όπου υπάρχουν διπλοί Server, οι οποίοι λειτουργούν ως back up ο ένας του άλλου.
- Θα πρέπει ο Περιφερειακός εξοπλισμός ο οποίος εγκαθίσταται σε περιοχές επικίνδυνες ως προς την πιθανότητα έκρηξης, να διαθέτει αντίστοιχες πιστοποιήσεις και να είναι αντιεκρηκτικού τύπου (ATEX) .
Οι διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται κατά την εκτέλεση των Βιομηχανικών Έργων είναι:
- Τα επαυξημένα μέτρα προστασίας προσωπικού σε σχέση με μια απλή εγκατάσταση (πλέον, λόγω και του covid-19 έχουν προστεθεί και πολλά υγειονομικά πρωτόκολλά )
- Οι διαδικασίες δοκιμών και εν τέλει παράδοσης στον πελάτη, που γίνεται με πιο αυστηρούς όρους σε σχέση με μια απλή εγκατάσταση
- Η πλήρης καταγραφή και δημιουργία ενός λεπτομερούς φακέλου έργου, ο οποίος θα περιλαμβάνει σχέδια κατασκευαστικά (As built) με την τελική κατάσταση που υλοποιήθηκε το έργο και δεν μένει μόνο στην εφαρμογή της μελέτης.
Ακολουθούν μερικές περιπτώσεις συστημάτων-λύσεων που εφαρμόζονται σε χώρους με ειδικές απαιτήσεις.
Εξειδικευμένες λύσεις → Εξοπλισμός
Ανίχνευση με δειγματοληψία αέρα (συστήματα τύπου Aspiration – Early Smoke Detection
Τα συστήματα δειγματοληψίας Αέρα, γνωστά και ως Aspirating Smoke Detector, αποτελούν μια πολύ σύγχρονή λύση, με μεγάλη αξιοπιστία για πρώιμη ειδοποίηση σε περίπτωση φωτιάς στο αρχικό στάδιο, ώστε να υπάρξει άμεση επέμβαση για την καταστολή της. Είναι κατάλληλα για δύσκολα περιβάλλοντα, εκεί που υπάρχουν υγρασίες, συμπυκνώσεις αλλά και σε χώρους κρίσιμους, οπού απαιτείται η έγκαιρη ειδοποίηση. Πρόκειται για συστήματα που έχουν ελαφριούς πλαστικούς σωλήνες μέσα στον προστατευόμενο χώρο και η ανίχνευση γίνεται από μια μονάδα, με τεχνολογία υπερύθρων που μπορεί να τοποθετηθεί σε επισκέψιμο σημείο. H δυνατότητα αυτή (της τοποθέτησης της κεντρικής μονάδας εκτός τους προστατευόμενου χώρου) βοηθά στη μείωση κόστους συντήρησης καθώς ο προληπτικός έλεγχος γίνεται χωρίς να εμποδίζεται η παραγωγική διαδικασία.
Ανίχνευση φλόγας
Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται η ανίχνευση πυρκαγιάς ή φλόγας σε περιοχές με εύφλεκτα αέρια, ατμούς ή άλλου είδους εύφλεκτα υλικά. Τότε χρησιμοποιούμε ειδικούς ανιχνευτές φλόγας, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν ιδιαίτερη αντοχή για σκληρά περιβάλλοντα με υψηλές θερμοκρασίες που διαρκούν καθόλη τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας. Η ανίχνευση συνηθέστερα βασίζεται στην υπέρυθρη ακτινοβολία IR (IR3 με αισθητήριο 3 συχνοτήτων) και μπορεί γρήγορα να εντοπίζει πυρκαγιές καυσίμου και αερίου σε πολύ μεγάλες αποστάσεις (έως και 30μ).
Γραμμική ανίχνευση με οπτική δέσμη (Line detectors)
Η χρήση τέτοιων ανιχνευτών προτείνεται σε μεγάλους ανοικτούς χώρους όπου δεν απαιτείται η πρώιμη ειδοποίηση και βασικό πλεονέκτημα είναι η ευκολία εγκατάστασης, καθώς ένας πομπός (imager) μπορεί να συνδεθεί με πολλαπλούς δέκτες (emmiters). Η καινοτόμος χρήση διπλών συχνοτήτων φωτός (υπέρυθρης αλλά και στη UV ακτινοβολίας), δίνει τη δυνατότητα διάκρισης μεταξύ πραγματικού καπνού και άλλων στερεών αντικειμένων. Αυτό συμβαίνει διότι ο καπνός μειώνει περισσότερο το φως της υπεριώδους ακτινοβολίας από την υπέρυθρη ακτινοβολία. Άλλο ένα χαρακτηριστικό αυτού του τύπου των ανιχνευτών είναι η απεικόνιση μέσω οπτικού επεξεργαστή CMOS, που επιτρέπει στον ανιχνευτή να «παρακολουθεί» την κίνηση του κτιρίου και τους κραδασμούς χωρίς να δημιουργηθεί σφάλμα ή συναγερμός.
Θερμικό καλώδιο ανίχνευσης
Μια ακόμη εξειδικευμένη λύση είναι το θερμικό καλώδιο ανίχνευσης, το οποίο είναι ένας γραμμικός ανιχνευτής θερμότητας που μας παρέχει τη λύση της ανίχνευσης πυρκαγιάς μέσω αύξησης θερμοκρασίας. Είναι ιδιαίτερα κατάλληλο για περιορισμένους χώρους ή σκληρά περιβάλλοντα, όπου οι δυσμενείς συνθήκες καταστούν άλλου είδους ανίχνευση, αναξιόπιστη ή δύσκολη στη χρήση. Παρέχουν, ευελιξία στην εγκατάσταση επιτρέποντάς να χρησιμοποιηθούν για γενική προστασία περιοχής ή ανίχνευση κοντά σε ένα συγκεκριμένο σημείο κινδύνου.
Εξειδικευμένες λύσεις → Διαδικασίες
Room Integrity Test για συστήματα Κατάσβεσης με Αέρια
Ένα σύστημα κατάσβεσης με αέριο παράγοντα τύπου clean agent (αέριος παράγοντας από αδρανή αέρια ή χημικούς παράγοντες) κατασβένει τη φωτιά και εμποδίζει την αναζωπύρωσή της, επειδή επιτυγχάνει τη συγκέντρωση κατασβεστικού αερίου ενός συγκεκριμένου ποσοστού κατ’ όγκο στο χώρο.
Το Room Integrity Test ή Door fan test (DFT) είναι μια μέθοδος που μπορεί να πιστοποιήσει τη σωστή λειτουργία ενός συστήματος κατάσβεσης, όπως έχει υπολογιστεί στη μελέτη, ελέγχοντας τη στεγανότητα των χώρων.
Μια κύρια αιτία αποτυχίας ενός συστήματος κατάσβεσης, είναι οι διαρροές. Μέσω του DFT ελέγχουμε την επάρκεια της στεγανότητας, ώστε να διασφαλίσουμε ότι θα παραμείνει εντός του προστατευόμενου χώρου η κατασβεστική ουσία όπως και τη δομική ακεραιότητα, ώστε από την πίεση που δημιουργείται (υπερπίεση ή/και υποπίεση) να μην καταρρεύσει κάποιος τοίχος, τμήμα ή χώρισμα.
Το DFT επιβάλλεται από τα διεθνή πρότυπα (ΕΝ 15004), όπως χαρακτηριστικά αναγράφεται πως στο τέλος του χρόνου συγκράτησής (το hold time που κανονικά είναι 10 λεπτά, εκτός αν υπάρχει κάποια άλλη οδηγία), πρέπει να υπάρχει στο χώρο το 85% της συγκέντρωσης κατασβεστικής ουσίας που έχει υπολογιστεί με βάση τη μελέτη.
Για την πραγματοποίηση του DFT απαιτείται πιστοποιημένος εξοπλισμός που αποτελείται από hardware & software. Μέρη του hardware είναι ο ανεμιστήρας – μοτέρ – κάλυμμα πόρτας και φυσικά υπάρχει το λογισμικό σε περιβάλλον Η/Υ στο οποίο εισάγουμε όλα τα δεδομένα. Ως τελικό αποτέλεσμα παραδίδεται στον πελάτη μια αυτοματοποιημένη αναφορά που επιβεβαιώνει την καταλληλόλητα του χώρου και συνοδεύει τον τεχνικό φάκελο του συστήματος.
